tapczan.info

“Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni; odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone” – tak pouczał Chrystus tłumy czekające na jego słowa. Piętnaście lat temu cała Norwegia osądziła garstkę ludzi, którzy popełniając przestępstwa, powoływali się na walkę z chrześcijaństwem. Ich lider dopiero/już w tym roku opuścił więzienie.

Film dokumentalny “Until The Light Takes Us” opowiadający o powstaniu norweskiej sceny blackmetalowej można było obejrzeć w Kinie Pod Baranami w ramach festiwalu Unsound. Mimo że tematycznie jest on bardzo odległy od głównych wydarzeń w ramach tej imprezy, podczas niedzielnej projekcji sala była wypełniona. Sam film, nakręcony przez Amerykanów Aarona Aitesa i Audrey Ewell, nie jest w żadnym wypadku dziełem wysokiej klasy. Sprawia wrażenie skleconego naprędce z rejestrowanych przypadkowo obrazów, które raczej nie składają się w jeden obraz. Brakuje bardziej rozbudowanego scenariusza, ciekawszych wypowiedzi i ludzi. W żadnym wypadku jednak 93 minuty spędzone w kinie nie były dla mnie stracone.

Głównym wątkiem filmu jest, jak można oczekiwać, zamordowanie przez Varga Vikernesa Oysteina Aarsetha w 1993, wydarzenie, które zwrociło uwagę niemal wszystkich Norwegów na członków społeczeństwa ubierających się na czarno, malujących twarze na biało i tworzących własny styl muzyczny – black metal. O zabójstwie, podpalaniu kościołów, relacjach między członkami stroniącej od uwagi mediów społeczności opowiadają oni sami – członkowie zespołów: Darkthrone, Burzum, Mayhem, Satyricon i Ulver, które są dziś klasyką gatunku. Najczęściej głos mają Gylve Nagell i Vikernes – udzielający wywiadów w celi więzienia.

Z Nagellem, znanym bardziej jako Fenriz, twórcy filmu spacerują po zimnym Oslo, zaglądając do knajp, jego mieszkania czy miejsca gdzie piętnaście lat temu mieścił się sklep muzyczny Aarsetha (Euronymusa) – centrum ruchu. Niemal czterdziestoletni dziś lider Darkthrone, nadal wesołek, opowiada w prosty sposób o wydarzeniach z przeszłości, o osobowościach liderów i ich celach. Vikernes z kolei mówi przede wszystkim o sobie i swojej ideologii – kiedyś i teraz.  Pomijając atrakcyjne dla fanów historie o powstaniu sceny, to właśnie jego słowa są najciekawsze w tym filmie. Przedstawiając swoje racje, broni się przed zarzutami i atakuje.

Bez wątpienia twórca Burzum jest barbarzyńcą odpowiedzialnym za spalenie liczącego ponad osiemset lat Fantoft stavkirke i morderstwo wieloletniego współpracownika. Jednak wiara w jakieś ideały, nawet jeśli są stekiem bzdur, dodaje mu siły. Prezentuje się jako obrońca przed amerykanizacją, obrońca norweskiej kultury i ofiara spisku. Właśnie kolonizacją niegdyś pogańskiego kraju przez chrześcijaństwo tłumaczy podpalenia kościołów. Momentami brzmi niepokojąco rozsądnie i wcale nie sprawia wrażenia wariata, jakim chcieliby go widzieć jego przeciwnicy. Słowom o bronieniu norweskości przed obcymi wpływami dodają mocy okładki płyt Burzum – nieprzypadkowo zawierające świetne dzieła Theodora Kittelsena.

Poza wywiadami, film zawiera także wycinki prasowe, fragmenty wiadomości telewizyjnych, nagrań prób i koncertów. Można dzięki temu się przekonać, w jaki sposób black metal był postrzegany przez niezaangażowanych. Pomijając całą groteskowość wyglądu i twórczości osób takich jak Vikernes, autorzy starają się także analizować wpływ sceny z Oslo i okolic na rozwój muzyki na poziomie świata.  Konkluzji można się domyślić: twórcy gatunku nie zarobili nic, ich wynalazek przejęła dopiero grupa naśladowców i zaczęła zdobywać pieniądze. Mocno brzmi w tym kontekście opowieść Vikernesa o tym, że zawsze starał się używać w studio najgorszych wzmacniaczy czy mikrofonów. Słychać to w bardzo udanym zresztą “Dunkelheit” – tle do widocznego poniżej trailera.

“Until The Light Takes Us” nie jest, jak już napisałem, dziełem wybitnym. Mimo to warto zobaczyć ten film przy okazji, szczególnie jeśli ciekawią Cię formowanie się subkultur. Historię o Euronymusie i Vikernesie zna niemal każdy, kto zainteresował się ich zespołami. Ten film może znacznie poszerzyć tę wiedzę.

Trailer: